Nefs kelimesi Kur’an-ı Kerimde muhtelif şekillerde geçer.Bunlar;
Nefs (nefse-nefsun-nefsin)olarak 61 kereNefsen;14 kere Nefseke nefsike nefsuke;10 kereNefsehu-nefsihi-nefsehu;40 kereNefsehâ-nefsihâ;2 kereNefsî;13 kereNufus;1nufusiküm1enfusu-enfuse-enfusi;6 kere Enfuseküm-enfusukum-enfusiküm;49 kereEnfusena-enfusina;3 kere Enfusuhum-enfusehüm-enfusihim-91 kereEnfusihinne4 kere
Böylece farklı şekillerde toplam;297 kere geçmektedir.
Vücudumuzu bir saray gibi düşünürsek;ruh efendiakıl vezirkalb sarayın sürekliliÄŸini saÄŸlayan güç-enerji-motor gücünefis ise sarayın ihtiyaçlarıgelir giderleri…
Veya bir gemi ise;ruh kaptanakıl dümenkalb motornefis geminin genel ihtiyaçları.
İnsanı hareket ettirentemelini oluşturan dört esastır;Ruh-akıl-kalb ve nefistir.
Bunların dördü bir arada bir bütündür..biri birisiz düşünülemez.
Mevlana ruhu deveciyenefsi de deveye benzetmektedir.
Nefsin öldürülmesiruhun yola yayan gitmesihatta ve hatta gitmemesi demektir.
Ruh varlığını diğer üçünün varlığı ve beraberliğiyle bir bütün olarak sürdürür.Dördünün birliğiyle vücut ayakta dururvücut olur..vücut olarak kalır..yoksa dağılmaya ve yıkılmaya mahkumdur.
“Onlar için altın kadeh ve tepsiler dolaÅŸtırılır canlarının istediÄŸi ve gözlerinin hoÅŸlandığı her ÅŸey oradadır. Siz orada ebedi kalacaksınız.â€[1]
Bu yazıyı yazmama sebeb olan bu ayetteki nefsin memnun edileceği yani nefislerin hoşlandığı her şeyin cennette bulunduğu vaadidir.
Cennette nefis için nefis şeyler bulunmaktadır.
Böylece cennetin hareketi ve de bereketi nefis iledir.
Nefis cennetin zahiri güzelliğinin hareket noktasını oluşturmaktadır.
Mefhumu muhalifiyle;dünyadan ve de cennetten nefsi ve de nefsin istediklerini çıkardığımız zamangeriye bir şey kalmayacak yani maddenin süsüilahi nakşın onlar üzerindeki tezahürü olmayacaktır.
Dünyaya dacennete de hareket veren güç nefistir.En yüce güç olmamakla beraberen büyük tezahürün bir ucudur.
İnsanı melekten farklı kılanonun nefsi cihetidir.
Cinlerden insanı farklı kılan onun maddi yani nefsen madde ve bedene bakan yönüdür.
Allahın bir çok isimleri nefsin devreye girmesiyle açığa çıkmaktadır.
Dinin oluşmasındahelal ve haramların Allah tarafından belirlenmesindeböylece Allahın ĞaffarTevvabCebbar vs.gibi isimlerin tezahür etmesinekitapların özellikle Kur’an-ı Kerimin inmesine sebeb;nefsin varlığıonun dizginlenmesinefsin bozduklarının düzeltilmesi ve düzenlenmesidir.
-Nefis iki tarafı keskin bir kılıç gibisahibini de kesebilironun için her şeyi de kesebilir.
-Bu dünyada Allah için nefsini feda edenadeta islam toprağına atıp islamın suyuyla sulayan insan içinböyle büyük nefis şeyler bulunmaktadır.
-Nefsin iki yönü vardır;Biri Allaha bakandiğeri ise şeytana bakan yönüdür.
-“Orada nefislerinizin arzuladığı her ÅŸey sizindir ve istediÄŸiniz her ÅŸey de sizindir.â€[2]
-“… Onlar nefislerinin arzuladığı (sayısız nimet) içinde ebedi kalıcıdırlar.â€[3]
-“Her nefis kazandıklarına karşılık bir rehinedir. Ancak Ashab-ı Yemin (saÄŸ ehli) hariç. Onlar cennetlerdedirler…â€[4]
-Nefis sahibi kişiler dünyadaki zevkinden fedakarlık ve ferağat edenler içinher şey vardır.Haramdan kaçıphelal ile iktifa etmesi halinde büyük ödüller onları beklemektedir.
“Nefs-i emmare elbette günahları kötülükleri emrederâ€[5]
Bu ifade Peygamber olan Hz.Yusufun ifadesidir.Nefsin tehlikesinden Allaha sığınmışadeta onu Allaha şikayet etmiştir.
Nefis kazanmanın dakaybetmenin de risk tarafıdır..risk almadır.
Şeytan ise hakkı ve yetkisi olmadannefsin dizginini tamamen serbest bırakıpgeçici olarak hoşuna gidecek şeyleri meşru gösterdiğindenönceden şeytan olmasına sebeb olan insandan böylece öcünü almaya çalışmaktadır.
Hz. Âişe validemiz (İnsan Rabbini ne zaman tanır?) diye sual edince Peygamber efendimiz (Nefsini tanıdığı zaman) buyurdu.. (Edeb-üd-dünya)
“Cenab-ı Haktan korkup nefsini kötü arzulardan uzaklaÅŸtıranların varacakları yer muhakkak Cennettir.â€[6]
“Nefsini tezkiye eden kurtuldu.â€[7]
-Bir adam Resulullah aleyhissalatu vesselam’a: “Cennette at var mı?” diye sordu. Aleyhissalatu vesselam da:
“Allah Teala Hazretleri seni cennete koyduÄŸu takdirde kızıl yakuttan bir at üzerinde orada dolaÅŸmak isteyecek olsan o seni istediÄŸin her yere uçuracaktır.” buyurdular. Bunun üzerine diÄŸer biri de:
“Cennette deve var mı?” diye sordu. Ama buna Aleyhissalatu vesselam öncekine söylediÄŸi gibi söylemedi. Şöyle buyurdular:
“EÄŸer Allah seni cennete koyarsa orada canının her çektiÄŸi gözünün her hoÅŸlandığı ÅŸey bulunacaktır.”[8]
“Cennette gözlerin görmediğikulakların işitmediği ve insan kalbine doğmayan her şey vardır.
Allah nasib etsin…
——————–
MEHMET ÖZÇELİK
__________________
[1] Zuhruf-71.
[2] Fussilet Suresi 31.
[3] Enbiya Suresi 102.
[4] Müddessir Suresi 38-40.
[5] Yusuf 53.
[6] Naziat 40 41.
[7] Åžems.9.
[8] Tirmizi) Kütüb-i Sitte-14 s. 431/14.